Studiedagen 2025-2026
NJPV studiemiddag Jenaplan en burgerschap
Voorbij ‘Maar wij zijn toch al burgerschap?’ naar een concreet en handzaam beleidsplan
Wanneer? Woensdag 12 november 2025, 15.00 – 17.30 uur
Waar? Jenapleinschool, Enkstraat 69 te Zwolle (bereikbaarheid)
Wie? Maaike en Yvonne (Jenapleinschool), Geert Bors (auteur), Danielle (expertisecentrum)
Kosten? 60 euro p.p.; 100 euro voor duo’s , inclusief koffie/thee en pizzapunt ter afsluiting
Sinds augustus 2021 is er de hernieuwde wet die duidelijkere eisen stelt aan iedere school om handen en voeten te geven aan burgerschapsopdracht van het onderwijs. De onderwijsinspectie wil graag een doorleefde visie op burgerschap terugzien op onze scholen – een visiedocument waarvan de implicaties voelbaar en tastbaar zijn in de school. Burgerschap als een congruent veld van denken en doen, van kennisoverdracht, schoolcultuur en het actief oefenen van democratische vaardigheden.
In oktober verschijnt het langverwachte boek ‘Jenaplan en Burgerschap – De school als opvoedingsgemeenschap’, een onderzoek verricht door Saxion en de NJPV. Als deelnemer aan de studiemiddag krijg je het boek vooraf digitaal toegezonden. In zijn centrale opening neemt hoofdauteur Geert Bors je mee in een vogelvluchtsamenvatting langs de belangrijkste bevindingen. Met:
- Aandacht voor het hoe en waarom van burgerschapsonderwijs,
- Inkijkje in leven en werk van Peter Petersen: hoe beleefde hij zijn snel veranderende wereld? Hoe verstevigde de Nederlandse navolgers het Jenaplan?
- Kennismaking met enkele van de “burgerschapsdilemma’s” waarmee de jenaplanners in de Expertgroep Burgerschap samen aan de slag gingen om te zoeken naar het wezen van burgerschap in het Jenaplan.
- De zes ontwerpprincipes voor Jenaplan Burgerschapsonderwijs, en voorbeelden van hoe je die vormgeeft met concrete leerdoelen en activiteiten in je stamgroep.
Dagprogramma:
14.30-15.00 Inloop met thee en koffie
15.00–15.15 Welkomswoord directeur NJPV
15.15-15.55 Centrale opening door Geert over het boek ‘Jenaplan en Burgerschap’
15.55-16.00 Voorstelrondje: de workshopleiders introduceren hun workshop
16.00-16.15 Koffie/thee, keuzemenu
16.15-17.15 Workshops
17.15-17.30 Korte nazit, evt. vragen en opmerkingen
17.30-18.00 Pizzapunt en ruimte voor de informele ontmoeting
Keuze uit drie Workshops:
1) De Jenapleinschool presenteert zijn eigen burgerschapsproces en resultaten.
Praktisch gericht
Titel: Focus op burgerschap: concreet, doelgericht en passend bij jouw kindpopulatie
Omschrijving presentatie school: Ontdek hoe je burgerschapsonderwijs écht betekenisvol maakt in deze inspirerende workshop. We bieden je een helder stappenplan om zonder methode of standaardvragenlijst je eigen onderwijs vorm te geven, volledig passend bij jouw kindpopulatie. Met deze populatie als vertrekpunt krijg je zicht op hiaten in je huidige aanbod, zodoende maak je burgerschapsonderwijs op jouw school concreet en behapbaar aan de hand van focusdoelen. Je gaat naar huis met concrete voorbeelden en praktische handvatten om een doelgericht en samenhangend aanbod neer te zetten. Zo bouw je stap voor stap aan burgerschapsonderwijs dat leeft in jouw Jenaplanschool!
2) Gesprekstafel met Geert:
101 jaar Jenaplantraditie en ons antwoord op de burgerschapsopdracht
De burgerschapsopdracht aan ons onderwijs gaat om het gestalte geven aan 1) de wettelijke eisen op basis van 2) je Jenaplan-identiteit en 3) je lokale omstandigheden, denk aan: locatie, populatie.
Deze workshop begint vanuit de Jenaplan-identiteit. Het boek ‘Jenaplan en burgerschap – De school als opvoedingsgemeenschap’ heeft bovengehaald wat er in de loop van ruim honderd jaar Jenaplangeschiedenis door Peter Petersen en zijn navolgers gezegd is over het opvoeden van het individu in en door zijn gemeenschap.
Wat we ontdekt hebben, is samengevat in 6 ontwerpprincipes voor in je school en stamgroep. Die ontwerpprincipes gaan we in deze workshop verkennen en doorwerken:
- Wat herken je? Welke principes kunnen jouw onderwijs verder verrijken?
- Wat past er goed bij jullie (ouder)populatie, op welke manier kun je samen een opvoedingsgemeenschap zijn?
- Welke activiteiten doe jullie al en kun je laden met de betekenis van de ontwerpprincipes (en uit de kerndoelen)?
- Op welke manier zijn de ontwerpprincipes onderling verbonden tot een stevig Jenaplan-antwoord op de burgerschapsopdracht aan ons onderwijs?
Als Petersen iets wilde was het kinderen opvoeden tot ‘mannen en vrouwen met initiatief’, tot kritische en hulpvaardige deelnemers aan hun samenleving. Diezelfde wens had hij ook voor de onderwijsprofessional. Luister, spreek en beleef mee hoe wij zelfbewust kunnen staan in een sterke vernieuwingstraditie die al honderd jaar antwoorden geeft op nieuwe maatschappelijke vraagstukken.
3) Expertisecentrum Burgerschap, Danielle
Burgerschap in Jenaplan – van visie naar praktijk
Hoe maak je burgerschap met het jenaplanconcept, onderdeel van jouw school met daarin herkenbare doelen passend bij jullie visie en populatie
Tijdens deze workshop duiken we in de kern van burgerschap binnen het Jenaplanonderwijs. Geen abstracte ver-van-je-bed-theorie, maar dicht bij de praktijk van jouw school, jouw team en vooral: jouw leerlingen.
We onderzoeken samen vragen als:
- Wat vraagt onze samenleving van de kinderen die wij nu onderwijzen?
- Welke bagage hebben onze leerlingen nodig om straks volwaardig mee te doen én bij te dragen aan de democratische maatschappij?
- Hoe sluit dat aan bij de visie en waarden van het Jenaplan?
Je gaat naar huis met:
- Een scherper beeld van jouw schoolvisie op burgerschap, toegepast op jullie populatie.
- Concrete ideeën hoe je dit zichtbaar, hoorbaar en voelbaar maakt in de dagelijkse praktijk.
Burgerschap is geen vak, maar een leefwereld. School waar je leert samenleven en dan toch heel uniek op jouw school.
*Bereikbaarheid locatie
Bereikbaarheid OV en eigen vervoer: De school ligt op 10 minuten lopen van station Zwolle-Centraal. Ook is er betaalde parkeergelegenheid. U kunt nabij school, maximaal 2 uur parkeren (de parkeermeter moet dan opnieuw aangezet worden, dit kan ook via een parkeerapp).
