Thema Blokperiode: Sommige stamgroepleiders vinden de blokperiode een feest van zelfwerkzaamheid, van gelegenheid tot observeren en van één-op-één leergesprekken. Voor anderen – zeker voor veel starters – is het vaak een behoorlijke uitdaging. In de blokperiode toont zich hoeveel pedagogische doordachtheid en didactische structuur goed jenaplanonderwijs nodig heeft. De blokperiode is een van de thema’s die we de komende periode regelmatig zullen laten terugkomen. Redacteur, stamgroepleider en adjunct-directeur Kees Groos opent de serie.
In onze school hebben we de blokperiode, een moment waarin wordt afgemaakt, meestal leerstof maar soms ook de stamgroepleider. Iedereen is met iets anders bezig: verder onderzoeken van het thema waar we ons in aan het verdiepen zijn, topo oefenen, iets voorbereiden voor de viering, boekpromotie maken, taalverzorging oefenen, Engels afmaken, nog even rekenen. Én met rondlopen, kletsen, klooien of op de gang hangen.
In de ochtend kennen wij de stilwerkperiode en in de middag het blokuur. Het grootste verschil – het woord geeft al iets weg – is het geluidsniveau en het werk dat gedaan wordt. In de ochtend worden met name de cursussen, taalverzorging en rekenen ingeoefend. In de middag de bovenstaande dingen, inclusief dus die laatste vier.
Voorwaarden? Goed aanbod en echte keuzeruimte
Soms is de blokperiode het geweldigste moment van de dag. Dan vliegt de tijd, er is leven en constructief rumoer. Maar soms ook niet, of: niet bij iedereen. Mijn strenge ik zegt dan dat het aanbod dus ook niet bijsterbaarlijk motiverend is, omdat anders die intrinsieke motivatie wel zorgt dat de motor van de klas aangaat. Ik vraag me ook af of onze kinderen genoeg eigen keus hebben. Wij bieden veel, misschien wel alle, thema's aan in het jaar. Binnen die thema's is wel keuze, maar écht duiken in een eigen onderwerp? Dat maar weinig. Eigen keuzes mogen maken is er wel vaak in de volgorde, maar misschien nog wel te weinig in de inhoud van het aanbod.
"Soms is de blokperiode het geweldigste moment van de dag. Dan vliegt de tijd, er is leven en constructief rumoer."
Dan heb je ook nog kinderen zoals Marc, die vrijwel nergens voor te porren zijn. Hij is een jaar ouder, de basisschool ontgroeid, omdat hij al met kop en schouders boven menig collega uitsteekt en zijn stem, net als zijn humeur regelmatig van toonaard verandert. Die stem die overal bovenuit klinkt, die stem andere achtstejaars in zijn niet-altijd-positief-opbouwende kielzog meeneemt. Hoe krijg je deze jongen nog mee? We werken er hard aan, bij instructie en in de stilwerkperiode gaat dat inmiddels behoorlijk goed, door middel van afspraken, doelen en heel duidelijke grenzen. Diezelfde duidelijkheid en duwtjes in de rug zijn er ook in de middag voor hem, bij de blokperiode. Toch krijgen we hem maar moeilijk mee.
Helpen met structureren en samenwerken
Of neem Lucky, een meisje dat het werken allemaal wel heel lastig structureren vindt en nogal obsessief gedrag kan vertonen ten aanzien van vooral zelfgekozen onderwerpen en daar dus met geen tien paarden af te brengen is. Ook zij moet aan de bak in de blokperiode, vaak ook nog in samenwerking, wat voor haar bijzonder ingewikkeld is. Dus: blokuur voorbespreken, duidelijke taak geven en uitleggen dat anderen ook inbreng hebben.
Daarnaast is er natuurlijk ook nog het verlegen kind uit groep zes, dat nog terughoudend is met vragen stellen. Het kind dat je juist moet aangeven dat er veel meer vrijheid is in keuzes dan waar hij nu gebruik van maakt. Waar de ene kind zodanig begrensd moet worden dat het de klas niet uit mag zonder toestemming, om het zo de gelegenheid te geven in diepe concentratie te komen, daar kun je het andere kind juist nooit genoeg vrijheid geven, om de almaar uitdijende onderzoekende nieuwsgierigheid ruim baan te geven.
De blokperiode is er ook om de stamgroepleider de mogelijkheid te geven om individuele gesprekjes te voeren met kinderen, om op je handen te gaan zitten en eens te kijken, te observeren, hoe het loopt bij dit of dat kind. Of om een groepje nog wat extra te begeleiden. Ik denk dat ik zelf in zo'n groepje zou mogen, want als ik dat ook nog in een blokperiode moet doen, heb ik nog heel veel te leren.
Redacteur Kees Groos is stamgroepleider in de bovenbouw en adjunct-directeur in Boxmeer.
0 reacties