Mensenkinderen Klassiekers. Je weet wat ze zeggen over papieren media: 's ochtends vers op de mat, 's avonds in de kattenbak. Dat is zonde van veel opmerkelijke, wijze, inspirerende, vrijwel tijdloze artikelen die dichtbij het hart van het Jenaplan komen. Vandaag uit het archief: het verhaal Bad Boy Bas, dat hoort bij het interview met Hilde Paulsen, uit het themanummer 'Stilte - Verinnerlijking als basisactiviteit' (jaargang 35, nummer 168, april 2020).
Nog een beetje gel in zijn kuif en Bas is er weer klaar voor. Beneden propt hij gauw een boterham in zijn mond en met een slok melk spoelt hij hem weg. “Dag mam!”, roept hij en zonder haar reactie af te wachten stuift hij naar buiten. Bas woont vlakbij school en is vaak als eerste op het plein. Vandaag staan zijn vriendjes er ook al. Bijna alle jongens uit de klas kunnen het goed met elkaar vinden, er wordt heel veel gespeeld met elkaar.
Praten met een oogopslag
Hun stamgroepleider Sigrid wordt af en toe een beetje dol van de jongensclub, “Wat een herrie,” verzucht ze dan, “daar zijn we mooi klaar mee”. Maar de jongens weten dat Sigrid dat niet echt meent, want ze veel te gek op hen, dat merken ze aan alles. Sigrid vindt het heerlijk om ze voor de gek te houden en doet net alsof ze de meisjes in de klas altijd voor trekt. Ook is ze al weken in een hevige strijd met de jongens gewikkeld, want ze spelen Lingo tegen elkaar en Sigrid staat met één punt voor. Als zij wint, moeten de jongens een taart voor haar bakken. Als de jongens winnen, dan moet Sigrid trakteren. Sigrid kan ontzettend vals spelen, dus de jongens houden haar extra goed in de gaten tijdens het spelletje. Met Sigrid kun je dollen, maar je weet ook precies wanneer dat wel en niet kan.
Bas vindt Sigrid een heel fijne juf, bij haar weet je waar je aan toe bent. Ze lijkt altijd feilloos aan te voelen wat je nodig hebt. Bas vindt het fijn dat Sigrid veel gebaren gebruikt in de klas. Ze zal je nooit rechtstreeks aanspreken of corrigeren, maar een hand op je schouder, een klein gesprekje aan je tafel of een vinger op haar mond is vaak al voldoende. Naar Bas hoeft ze alleen maar op een bepaalde manier te kijken en dan weet hij dat hij moet stoppen. Op zijn vorige school was dat een stuk lastiger, daar had hij elke dag mot met de juf gehad. Bas is de leider van de groep, de meeste kinderen kijken een beetje naar hem op. Bas weet dat wel, dat was op zijn vorige school ook zo. Maar hier lijkt het toch anders te zijn. Hij heeft minder de drang om een bad boy te zijn, om stoer te doen.
Klieren bij de invaller
Toch vindt hij de rol van leider ook wel eens lastig om te spelen. Dan heeft hij het idee dat hij dingen moet doen en moet zeggen, omdat de anderen dat van hem verwachten. Gisteren bijvoorbeeld, toen was Sigrid een dagje vrij en kwam er een invaller, Gerard. Bas had meteen het gevoel van zijn oude school teruggekregen. Gerard was een beetje zenuwachtig geweest en dat had Bas meteen doorgehad. In plaats van hem te helpen, was Bas gaan klieren. Want ergens wilde hij wel helpen, maar hij wist niet zo goed hoe. Klieren was dus een veel makkelijkere weg geweest om de dag door te komen. Hij zag hoe de andere jongens in de klas langzaamaan een beetje met hem mee gingen doen en dat had hem ook een gevoel van macht gegeven.
Aan het eind van de ochtend zat Bas echter al bij Ralph, de schoolleider, in het kantoor en daar had hij de rest van de dag door moeten brengen. Bas was zo boos geweest, eerst op Gerard en toen op Ralph. Om half drie was hij er gauw tussenuit gepiept: hij ging écht niet met Ralph en een invaller in gesprek! Hij had verwacht dat Ralph wel naar huis gebeld zou hebben, maar dat gebeurde niet.
Bas’ vinger gaat omhoog
Een beetje zenuwachtig loopt Bas naar binnen als de bel gaat. Sigrid is nog niet in de klas en Ralph is ook nergens te bekennen. Al gauw staat er een hoop jongens om zijn tafel. Ze zijn lekker aan het kletsen, als Sigrid binnen komt. Ze kijkt in ieder geval gewoon blij, ziet Bas tot zijn grote opluchting. Sigrid start de ochtendkring en het wordt verder een gewone, fijne ochtend. Bas doet erg zijn best om niet op te vallen en werkt hard. Toch probeert hij Sigrids blik een paar keer te vangen, hij wil graag weten hoe de vlag erbij hangt na gisteren.
Aan het einde van de ochtend, vlak voor de pauze, deelt Sigrid mee dat ze volgende week weer een dagje vrij is. Ze moet studeren, zegt ze, en daarom komt Gerard. Bas voelt dat zijn stamgroepgenoten naar hem kijken. Hij gaat rechtop zitten en probeert stoer de klas rond te kijken, terwijl hij van binnen zich ineens heel klein voelt. “Ik heb om half één ook nog even hulp nodig met opruimen van het speellokaal. Wie wil zijn pauze daarvoor opofferen?”, vraagt Sigrid vriendelijk en ze kijkt Bas recht in zijn ogen aan. Hij wil het niet, maar toch gebeurt het. Zijn vinger vliegt omhoog. “Fijn Bas, dank je wel!” zegt Sigrid en daarna kondigt ze meteen de eetpauze aan.
Haar stem klinkt lief
Na het eten gaat iedereen buiten spelen, behalve Bas. Bij de ingang van het speellokaal wacht hij op Sigrid. Dan ziet hij haar lopen, met twee koppen thee in haar handen. “Eerst opruimen en dan praten, of liever andersom?”, vraagt ze, terwijl ze hem een mok aangeeft. Haar stem klinkt lief, zoals Sigrid kan klinken, maar Bas begrijpt dat nu het moment is gekomen om over gisteren te praten. Ineens schaamt hij zich vreselijk. Hij zegt niks, zet zijn kop thee neer en begint op te ruimen. Sigrid zegt ook niks en helpt mee. Binnen tien minuten staat alles weer op z’n plek en is de zaal leeg.
Sigrid rolt twee grote yogaballen de ruimte in en een kleine bal. Ze gebaart naar Bas dat hij op één van de ballen moet gaan zitten, zij neemt plaats op de andere. Tussen hen in is een grote ruimte en Sigrid stuitert het kleine balletje naar hem toe. Bas vangt en stuitert terug. Dat doen ze een paar keer en de ruimte tussen hen wordt steeds kleiner. Als ze dichtbij elkaar zijn, gooien ze over.
“Vertel eens over gisteren, Bas”, vraagt Sigrid. Dan barst Bas los, hij vertelt over de invaller, over het klieren en over Ralph. Ook vertelt hij over zijn boosheid en dat hij na schooltijd direct weggegaan is. Sigrid luistert en stelt af en toe een vraag. De bal gaat nog steeds tussen hen op en neer. “Je zei net dat je zag dat Gerard zenuwachtig was. Hoe merkte je dat?” Bas denkt na, na een tijdje zegt hij: “Hij keek naar het plafond en zijn stem klonk een beetje gek. Ook maakte hij stomme grapjes.” Sigrid knikte: “Hij zal het wel erg spannend hebben gevonden dan, zo’n dag op een vreemde school.”
Aftellen van dertig naar nul
Ze staat op en pakt de twee mokken thee die inmiddels afgekoeld zijn en gaat weer op de bal zitten. “Weet je nog jouw eerste dag in deze groep, Bas?” Dat weet hij nog heel erg goed, want wat was hij zenuwachtig geweest. Hij had meteen ruzie gezocht in de pauze en had een grote mond gegeven aan Sigrid. “Ik herinner me,” vertelt Sigrid, “dat je er zo graag bij wilde horen, dat de andere kinderen je aardig zouden vinden. Wat deed je hard je best hè?” Bas knikt, zo had het precies gevoeld.
“Weet je ook nog wanneer het fijn voelde in onze groep?” vraagt Sigrid en ze gooit de bal weer over. “Toen ik niet meer zo stoer deed en ik vrienden kreeg.” zegt Bas terwijl hij teruggooit. Net iets te hard deze keer, want als Sigrid de bal wil vangen, rolt ze zo van de yogabal af op de grond. Schaterlachend kruipt ze weer overeind en smijt de bal naar Bas in een poging hem ook van zijn bal af te krijgen. Bas speelt het spelletje mee, want alhoewel hij de bal makkelijk kan vangen, doet hij dat niet. “Weet je wat ik doe als ik zenuwachtig ben?”, vraagt Sigrid nu ze naast elkaar op de grond zitten, “Dan sluit ik mijn ogen en maak ik het helemaal stil in mij. Ik tel af van dertig naar nul en als ik daar ben, dan heb ik al mijn zenuwen van mij af gegooid. Ik ga helemaal van bovenin in mijn kruin tot aan het puntje van mijn tenen met mijn gedachten. Dat helpt.” Sigrid sluit haar ogen en is stil. Bas doet mee. In zijn hoofd telt hij af.
Halverwege bedenkt hij zich opeens iets en wanneer hij bij nul zijn ogen open doet, ziet hij Sigrid naar hem kijken. “Ik was gisteren eigenlijk vooral boos op mezelf, geloof ik”, zegt Bas zonder enige aanleiding. Sigrid knikt. “Sorry, Sigrid, voor gisteren”, zegt hij. Sigrid glimlacht en staat op. Bas volgt haar voorbeeld. Als hij bijna bij de deur is, voelt hij opeens de bal vol in zijn rug en als hij zich opdraait, ziet hij Sigrid nog net weg glippen uit de zijdeur terwijl hij haar hoort lachen.
Tweede kansen in het leven
Bas loopt op dinsdagmorgen de klas in. Gerard is er al en ook deze keer is hij weer behoorlijk zenuwachtig. Bas verzamelt al zijn moed en loopt op Gerard af. “Sorry van de vorige keer, ik deed te stoer.” Bas ziet dat Gerard verbaasd met zijn ogen knippert, de rest van de groep is stil. “Nou,” zegt Gerard, “dit vind ik anders ook behoorlijk stoer van je”, en hij schudt Bas de hand. Wanneer iedereen op zijn plek zit en Gerard wil gaan beginnen met de kring, steekt Bas zijn hand op. “Ik weet een goede start voor de kring deze ochtend,” zegt Bas, “Doe jij ook mee, Gerard?”. Bas herhaalt de woorden die Sigrid tegen hem zei. Als hij bij nul is, doet hij zijn ogen open. Gerard heeft ze nog dicht. Een paar jongens proberen zijn aandacht te trekken, maar Bas doet net of hij het niet ziet. Als iedereen zijn ogen open heeft, start de dag pas echt. Gerard is een stuk chiller dan Bas dacht, ze hebben elkaar een tweede kans gekregen. En tweede kansen in het leven, zijn voor Bas al vaak de moeite waard geweest.
Dit is één van de verhalen uit Hilde Paulsens verhalenbundel 'En ik zag dat ze stilte nodig hadden', dat ze schreef als meesterstuk. Lees ook het interview met Hilde over dit meesterstuk. Verder lezen? Hilde gaf het boek uit in eigen beheer. Het is te bestellen voor € 12,50. Mail Hilde via: info@sterkvoordeklas.nl.
0 reacties